Α πό αρχαιοτάτων χρόνων, κάθε στάδιο της διαδικασίας παρασκευής του κρασιού αποτελούσε λόγο για γιορτή. Από το τρύγο μέχρι το άνοιγμα των βαρελιών με το καινούριο κρασί. Και όπως με όλες τις άλλες εκφάνσεις της ζωής, η εκάστοτε επικρατούσα θρησκεία έβρισκε τρόπους να συνδέει αυτές τις ευκαιρίες για χαρά και γιορτή με κάποιο ιερό ορόσημο ή θεϊκό γεγονός.
Στην αρχαία Ελλάδα, το άνοιγμα των βαρελιών του κρασιού της νέας χρονιάς ήταν μεγάλη γιορτή συνδεδεμένη με το θεό Διόνυσο. Οι Αθηναίοι μαζεύονταν έξω από το ναό του και έχυναν λίγο από το καινούριο κρασί στο έδαφος, επιστρέφοντας στη γη ένα μέρος από τη δημιουργία της. Ένα μεγάλο πανηγύρι χαράς, χορού και φυσικά άκρατης οινοποσίας θα ακολουθούσε.
Στην πιο σύγχρονη εποχή, ο χριστιανισμός συνέδεσε τον οίνο με το θείο και τη χαρά της ζωής. Φυσικά έπρεπε με κάποιο τρόπο να αντικατασταθεί ο παγανιστής Διόνυσος και τη θέση του πήρε ο Άι Γιώργης, στον οποίο δόθηκε το προσωνύμιο μεθυστής, και έτσι παρέμεινε η σύνδεση του κρασιού με το Θείο. Η γιορτή της ανακομιδής των λειψάνων του αγίου το Νοέμβριο συνδέθηκε με τη δοκιμή των κρασιών της νέας εσοδείας και έτσι σε όλη την Ελλάδα τη δεύτερη ή τρίτη μέρα του μήνα αυτού, οι άνθρωποι μαζεύονται για να γευτούν και να χαρούν το αποτέλεσμα του μόχθου τους.
Στη νότια Κρήτη, βαθιά μέσα στα Λευκά Όρη, υπάρχουν τα σημάδια ενός εγκαταλελειμμένου χωριού. Το όνομα του είναι Μουρί. Κανείς δε ζει πια εδώ και οι μόνοι επισκέπτες είναι οι βοσκοί της περιοχής. Σπίτια δεν υπάρχουν πια και το μόνο κτίσμα που συνεχίζει να στέκει όρθιο είναι ένα μικρό ιδιωτικό εκκλησάκι. Σε αυτό το εκκλησάκι γιορτάζεται κάθε χρόνο ο Άι Γιώργης ο Μεθυστής από τους ανθρώπους που το έχουν, τους συγγενείς, τους φίλους και όποιον άλλο βρεθεί καλεσμένος.
Και αυτό γιατί στο Μουρί δε μπορείς απλά να περάσεις ή να βρεθείς τυχαία. Χρειάζεται χρόνος και κόπος για να φτάσεις εκεί… πόσω μάλλον για εμάς που ξεκινούσαμε από τα Χανιά. Και με τη γιορτή να γίνεται νωρίς το πρωί, η αναχώρηση μας έγινε προτού καν ξημερώσει, απαιτώντας μεγάλη προσπάθεια να αφήσουμε τα ζεστά κρεβάτια μας για να πάρουμε τους δρόμους. Όλα έχουν κάποιο κόστος και τίποτα δε γίνεται χωρίς προσπάθεια. Και η μέρα δε θα αργούσε να αρχίσει να μας αποζημιώνει από νωρίς.
Το ξημέρωμα μας βρήκε στα Ασκύφου, με τον ήλιο να ξεπροβάλλει θολά πίσω από τη πρωινή ομίχλη χαρίζοντας μας μαγικές εικόνες. Και ταυτόχρονα δίνοντας μας ελπίδες ότι μπορεί και να τη βγάλουμε στεγνοί στη γιορτή, μιας και η διαδρομή μέχρι αυτό το σημείο περιελάμβανε μόνο βροχή.
Ελπίδες που επιβεβαιώθηκαν μετά από λίγα χιλιόμετρα, όταν αρχίσαμε να βγαίνουμε από τα βουνά και να αντικρίζουμε το Λυβικό πέλαγος. Εδώ στο νότο βασιλεύει άλλος Θεός και ο ήλιος έλαμπε φωτεινός και ζεστός.
Από τα βουνά κατηφορίσαμε στη θάλασσα και από εκεί πήραμε να ανηφορίζουμε ξανά. Για να φτάσουμε στο Μουρί, έπρεπε να πάμε στη Χώρα Σφακίων και από εκεί να πάρουμε το δρόμο για Ανώπολη, ψηλά στο βουνό. Η άσφαλτος τελειώνει εκεί και μαζί της το εύκολο κομμάτι της διαδρομής. Πλέον η πορεία βαθιά στα Λευκά Όρη απαιτούσε την επιβίβαση μας σε 4×4 και υπομονή. Περίπου μια ώρα χρειάστηκε για να φτάσουμε στο Μουρί.
Όταν επιτέλους φτάσαμε, ο παπάς είχε σχεδόν τελειώσει τη μικρή λειτουργία. Οι πρώτες φωτιές είχαν ήδη ανάψει και πάνω τους είχαν τοποθετηθεί τα καζάνια για το πιλάφι και τα μακαρόνια. Ο τράγος που προσέφερε τους ζωμούς του είχε σφαχτεί τις προηγούμενες μέρες και το κρέας του προσφερόταν σε όλους.
Φυσικά τα ποτήρια ήδη είχαν αρχίσει να γεμίζουν με κρασί και οι πρώτες ευπρόσδεκτες γουλιές είχαν αρχίσει να μας ζεσταίνουν λίγο.
Τα τραπέζια δεν άργησαν να στρωθούν και όλοι όσοι είχαν έρθει κρατούσαν και κάτι. Από καλιτσούνια και γραβιέρες μέχρι σπιτικό ζυμωτό ψωμί. Παναγίτσα μου αυτό το ζυμωτό ψωμί!!
Η επίσημη έναρξη της γιορτής έγινε μόλις βγήκε και σερβιρίστηκε το πιλάφι. Γιατί μπορεί η γιορτή να είναι για το κρασί, αλλά δε γιορτάζεις ούτε πίνεις με άδειο στομάχι!
Βέβαια μόλις το κρασί άρχισε να ρέει ελεύθερα, ήρθαν οι πρώτες κούπες, ξεκίνησαν τα τραγούδια και φυσικά σταμάτησαν οι φωτογραφίες! Άντε να μια τελευταία! Πού άλλο μυαλό για καλλιτεχνίες…
Το καλό με τέτοιες γιορτές που γίνονται πρωί πρωί, είναι ότι όταν πλέον έχεις τελειώσει, η μέρα καλά κρατεί! Και μιας και ήμασταν στα νότια, όσο και να απολαμβάναμε το βουνό, η θάλασσα εξέπεμπε μια γοητεία που ήταν αδύνατο να της αντισταθούμε. Και αν εκεί στα ψηλά ήταν χειμώνας, κάτω στη θάλασσα ήταν ακόμα καλοκαίρι.
Βουτιά, άραγμα στη παραλία και η θάλασσα σε συνδυασμό με το αλμυρό αεράκι καθάρισε το κεφάλι. Με τον ήλιο να αρχίζει να μας χαιρετά, μπήκαμε στο αυτοκίνητο και στο δρόμο της επιστροφής. Ανεβαίνοντας πάλι προς το βουνό, το κρύο άρχισε να γίνεται ξανά αισθητό και μέχρι να φτάσουμε στα Ασκύφου οι πρώτες σταγόνες της βροχής είχαν ήδη κάνει την εμφάνιση τους στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου. Αυτό βέβαια σήμαινε ότι η στάση για μια ρακή στο καφενείο του Νεκτάριου ήταν επιβεβλημένη.
Με τη πρώτη τσικουδιά να καίει το λαιμό μου, πρόσεξα ότι όλοι χαμογελούσαν. Χωρίς κανείς να μιλάει, μαζευτήκαμε γύρω από τη ξυλόσομπα, περιμένοντας τις σφακιανές πίτες να ετοιμαστούν. Σε μια μέρα τα είχαμε κάνει όλα. Τώρα δε χρειαζόταν να πούμε πολλά, μπορούσαμε απλά να αναλογιστούμε το χρόνο που σήμερα καλοξοδεύτηκε.
Σ’υγεία! Ο Νεκτάριος έσπασε τη σιωπή. Μωρέ εσείς κοπέλια δε πίνετε!
Νεκτάριε οδηγώ και δεν έχω πιεί και λίγο σήμερα, απολογήθηκα. Άντε εσύ έχεις καλή δικαιολογία, οι υπόλοιποι σηκώστε τα ποτήρια σας!
Χειμώνας και καλοκαίρι. Βροχή και ήλιος. Βουνά και θάλασσα. Κρασί και τσικουδιά. Ο καιρός, το νησί, τα σταφύλια μας έδειξαν όλα τους τα πρόσωπα. Μόνο οι άνθρωποι μας έδειξαν μόνο ένα. Το καλό τους!
Ανδρέας
Σφακιά, 2016.